Άσκηση και υγεία: οφέλη και κίνδυνοι

Περιγραφή μαθήματος

Πρέπει να γίνει αντιληπτό πως η άσκηση δεν αφορά μόνον τους αθλητές, επαγγελματίες ή ερασιτέχνες. Μας αφορά όλους, αφού αποτελεί προϋπόθεση για την καλή υγεία της καρδιάς και του οργανισμού γενικότερα. Κάθε άνθρωπος θα πρέπει να ξοδεύει 2.000-2.500 θερμίδες την εβδομάδα λόγω φυσικής δραστηριότητας. Αυτό σημαίνει μισή ώρα περπάτημα την ημέρα και είναι το μίνιμουμ. Εκτός της άσκησης πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι χρειάζονται και άλλα, εξίσου σημαντικά πράγματα. Η σωστή διατροφή, για παράδειγμα, παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Η ενασχόληση με τον αθλητισμό δεν αποτελεί ένα είδος αιώνιας ανοσίας. Δεν ισοδυναμεί με ένα εμβόλιο, η δράση του οποίου δεν τελειώνει ποτέ. Από έρευνες που έχουν γίνει γνωρίζουμε ότι μέσα σε 1-1,5 χρόνο μετά την απόσυρση από τη δράση, τα οφέλη της μακροχρόνιας και εντατικής άσκησης που έχει προηγηθεί εξαφανίζονται.

Προτού ένας άνθρωπος ενταχθεί σε ένα συστηματικό πρόγραμμα άθλησης, απαραίτητος είναι ένας προληπτικός έλεγχος. Ιδιαίτερα στον ανταγωνιστικό αθλητισμό είναι απαραίτητο για την υπογραφή του δελτίου υγείας, σε κάθε ηλικία, η καρδιολογική εξέταση και τουλάχιστον ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα. Στον ψυχαγωγικό αθλητισμό, σε μεγαλύτερες ηλικίες, ο καρδιολόγος ενδέχεται να υποδείξει συμπληρωματικές εξετάσεις. Υπάρχουν δυστυχώς ορισμένες περιπτώσεις που παρά τον καθιερωμένο έλεγχο μπορεί να εμφανισθεί αιφνίδιος θάνατος σε αθλητή. Στις περιπτώσεις αυτές ευθύνονται σπάνιες διαταραχές, συνήθως σε γονιδιακό μοριακό επίπεδο, πολλές από τις οποίες είναι κληρονομικές και οι οποίες δεν μπορούν να διαγνωσθούν παρά μόνο με τη διενέργεια πολύ ειδικών εξετάσεων. Στα άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 35 ετών, ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος κατά την άθληση συνήθως οφείλεται στην παρουσία στεφανιαίας νόσου του μυοκαρδίου.

Η καταπόνηση που υφίστανται οι αθλητές, ειδικά όσοι αγωνίζονται στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, είναι τεράστια και εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία τους. Το θέμα έχει απασχολήσει έντονα τη διεθνή ιατρική κοινότητα και σύμφωνα με τις μελέτες που έχουν γίνει παρατηρείται σοβαρή επιβάρυνση της καρδιάς. Δυστυχώς υπάρχει επίσης το πρόβλημα της λήψης απαγορευμένων ουσιών, όπως των αναβολικών, η χρήση των οποίων προκαλεί πολύ μεγάλη ζημιά στον οργανισμό. Ένα από τα όργανα που πλήττονται περισσότερο από τη χρήση των τοξικών αυτών ουσιών είναι η καρδιά.

Θέματα που θα αναπτυχθούν:

Υποκινητικότητα: ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την υγεία

Ωφέλιμες προσαρμογές του οργανισμού με τη συστηματική φυσική δραστηριότητα

Η άσκηση ως θεραπεία χρόνιων παθήσεων

Κίνδυνοι της εξαντλητικής άθλησης για την υγεία

Αιφνίδιος θάνατος σε αθλούμενους: μέτρα πρόληψης

Ντόπινγκ στον αθλητισμό

Διδάσκων

Αστέριος Δεληγιάννης, Ομότιμος Καθηγητής Αθλητιατρικής ΑΠΘ

Ο Αστέριος Δεληγιάννης είναι Καρδιολόγος και υπηρέτησε ως Καθηγητής Αθλητιατρικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο (ΑΠΘ) Θεσσαλονίκης (1992-2018). Ομότιμος Καθηγητής του ίδιου Πανεπιστημίου (2018-σήμερα). Από το 1992 έως το 2018 διετέλεσε Διευθυντής του Εργαστηρίου Αθλητιατρικής του Τμήματος Επιστημών Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (ΤΕΦΑΑ) ΑΠΘ, το οποίο εξελίχθηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα Αθλητιατρικής της Ελλάδας. Έχει καθιερώσει ένα πρωτοποριακό καρδιαγγειακό πρόγραμμα προαγωνιστικού ελέγχου για αθλητές. Έχει εξαιρετική ερευνητική εμπειρία σχετικά με τις επιδράσεις της άσκησης στη μορφολογία και τη λειτουργία της καρδιάς. Πρωτοποριακή και ουσιαστική δραστηριότητα του Εργαστηρίου Αθλητιατρικής υπό τον Καθηγητή Δεληγιάννη είναι η ίδρυση από το 1995 προγραμμάτων θεραπευτικής άσκησης για ασθενείς με χρόνια νοσήματα, όπως χρόνια καρδιακά νοσήματα, χρόνια νεφρική νόσο, παχυσαρκία, διαβήτη κ.λπ. Σημαντικό είναι το έργο του στην καταπολέμηση του ντόπινγκ στον αθλητισμό. Διετέλεσε Πρόεδρος του ΤΕΦΑΑ του ΑΠΘ, Διευθυντής του Τομέα Ιατρικής της Άθλησης του ΤΕΦΑΑ, μέλος της Συγκλήτου του ΑΠΘ, μέλος του ΔΣ της Επιτροπής Ερευνών του ΑΠΘ, μέλος της Υγειονομικής Επιτροπής του ΑΠΘ, ιδρυτικό μέλος και Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας «Φυσικής Αποκατάστασης Ασθενών με Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια- EURORECKD». Υπήρξε μέλος του ΔΣ του Τομέα Αθλητικής Καρδιολογίας της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας (2004-2010). Είναι επίσης μέλος πολλών επιστημονικών εταιρειών. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και Πρόεδρος του Αθλητιατρικής Εταιρείας Β. Ελλάδος και ιδρυτικό μέλος και Πρόεδρος του Ελληνικού Κολλεγίου Αθλητιατρικής, καθώς και μέλος του ΔΣ της Ιατρικής Εταιρείας Θεσσαλονίκης. Έχει περισσότερες από 500 δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά. Έχει παρουσιάσει περισσότερες από 300 μελέτες στον τομέα της Αθλητιατρικής σε Εθνικά και Διεθνή Συνέδρια. Έχει προσκληθεί ως εισηγητής σε πολλά Συνέδρια Αθλητιατρικής και υπήρξε Πρόεδρος (ή Συμπρόεδρος) σε περισσότερα από 60 επιστημονικά στρογγυλά τραπέζια. Ήταν ο κύριος επιβλέπων σε πολλά μεταπτυχιακές και διδακτορικές διατριβές. Έχει βραβευθεί πολλές φορές για την έρευνά του. Για τις επιστημονικές και κοινωνικές του δράσεις έχει τιμηθεί πολλές φορές από αθλητικούς και κοινωνικούς φορείς.